Кантрольная работа
Кантрольная работа падрыхтавана ў выглядзе тэста па тэме: «Бяззлучнікавы складаны сказ. Знакі прыпынку»
Просмотр содержимого документа
«Кантрольная работа»
ЗНАКІ ПРЫПЫНКУ Ў СКЛАДАНЫХ
Выпісаць нумары сказаў, дзе гаворыцца пра ўмовы пастаноўкі: а) коскі; б) кропкі з коскай; в) двукроп’я; г) працяжніка.
Калі другая частка паказвае на прычыну таго, пра што гаворыцца ў першай частцы; паміж часткамі можна ўставіцть злучнікі бо, таму што.
Калі часткі паказваюць на адначасовасць або паслядоўнасць з’яў, падзей, маюць цесную сэнсавую сувязь паміж сабой і вымаўляюцца з інтанацыяй пералічэння.
Калі першая частка паказвае на ўмову або час, што названыя ў другой частцы; у пачатку першага простага сказа можна паставіць злучнік калі.
Калі апошняя частка з’яўляецца абагульняльнай да папярэдняй.
Калі часткі сказа даволі развітыя, звычайна маюць свае знакі прыпынку і менш цесную сэнсавую сувязі паміж сабой.
Калі другая частка раскрывае, тлумачыць, дапоуняе змест першай; паміж часткамі можна ўставіць злучнікі што, як ці словы а іменна;і бачу(убачыў), што; і чую(пачуў), што; і адчуваю( адчуў), што.
Калі паміж часткамі выражаецца хуткая змена падзей або нечаканы вынік дзеяння; паміж часткамі можна ўставіць злучнік і.
Калі другая частка паказвае на вынік таго, пра што гаворыцца ў першай; можна ўставіць слова значыць.
Калі змест частак супрацьпастаўляецца; паміж часткамі можна ўставіць злучнікі а, але.
10.Калі першая частка абагульняе змест наступных.
II. Якой ўмове адпавядае пастаноўка знаку прыпынку ў дадзенных складаных бяззлучнікавых сказах? Запісаць да кожнага сказа адпаведны нумар умовы (гл.заданне 1)
1. Загараецца зара — гасне ноч над зямлей.
2. Адшумела лета каласамі, у паплавах зяленых адцвіло; журавы на поўдзень пад крыламі панесліліпневае цяпло.
3.Недарма ў народзе кажуць: рэкі прыцягваюць дождж.
4.Прасторы нябесаў зарой палынеюць, сінеюць азеры,бары зелянеюць, гамоняць палеткі, бруяцца крыніцы.
5.Раніца першга верасня выдалася хмурная і халодная: уначы ішоў дождж.
6.Дол засланы шышкамі, цвіце сунічнік, бруснічнік, перагукваюцца птушкі,звіняць камары – усе тут знаемае….
7. Рана ў поле выязджай – будзе добры ўраджай.
8. Грымнуў гром углухім каменні – дуб у Свіслач зваліўся знямелы.
9. Дае прырода зноў урокі нам: не верце цішыні, салодкім снам, бяда і радасць ходзяць побач вечна, людзей ратуе толькі чалавечнасць.
10. Ранак луг расой купае – дзень гарачы будзе.
11. Мы ўжо не просім міласці ў прыроды – прырода моліць літасці ў нас.
12. Уся груша пад сонцам былы радаснай і святочнай, ля буславага гнязда не змаўкаў вяселы птушыны шчэбет: у шчылінах буславага гнязда заўседы знаходзіла прытулак дробнае царства.
III. Выпісаць нумары сказаў складаных бяззлучнікавых сказаў, дзе трэба паставіць: а) коску; б) кропку з коскай; в) двукроп’е; г) працяжнік.
Пад поўдзень выбівалася з туману сонца трава і дрэвы яснелі лясы як бы адыходзілі далей неба ўзнімалася вышэй.
Дні поздняй восені кароткія і шэрыя адразу пасля поўдня пачынае змяркацца.
Жураўлі ляцяць высока зіма яшчэ далека.
Навокал рассцілалася поле, яшчэ даволі стракатае за жаўтлявым спелым жытам зелянела бульба з другога боку сінеў лубін
Вецер загуляе хвойнік, лозы гнуцца.
Зямля жыве у бераг б’юць прылівы у вырай адлятаюць жураўлі…
У лесе і палях пачынала цямнець шэры асенні вечар борзда апускаўся на зямлю разам з імі нейкі смутак лажыўся на гэтыя пацямнелыя далі
Красавік з вадою май з травою
Ціха булькатала вада ў канаве сыпалася лісце чырыкалі недзе вераб’і усё гэта было такім зывыклым, добрым, прыгожым
10.Раптам бліснула маланка стала відно, як удзень.
11.Адспявала лета песні, усе сабрала каласы пад сасонкамі, на ўзлессі, расцвітаюць верасы.
12.Ціха было ў навакольных лясах супакоілася птаства не шапацелі дрэвы.
а) 2; б) 5; в) 1,6; г) 3,4,7,8,9.
1-3; 2-5; 3-6; 4-2; 5-1; 6-4; 7-3; 8-7; 9-10; 10-8; 11-9; 12-2,1.
III. а) 1,4,6,7,9,12; б) ,7,11; в) 2,4,6,12; г) 3,5,8,9,10.
Источник статьи: http://multiurok.ru/files/kantrolnaia-rabota.html
Адспявала лета песні усе
Дзверы скрыпнулі. Прыйшла бабка.
— Ці ты, бабка, не ведаеш, хто гэта прынёс сюды красак?
Бабка перш прыкінулася, што нічога не ведае, а каб пераканаць у гэтым настаўніка, узяла краскі і стала разглядаць іх. Але, як ні хітрыла бабка, настаўнік прачытаў на яе твары, што яна прыкідваецца.
— Ой, бабка! Грэх табе, старэнькай, хлусіць і падманваць. Не любіш ты мяне і не шкадуеш. Я ўжо і па той прычыне не паверу табе, што ты — знахарка. Ты павінна ведаць.
— Ой, панічыку! Ну, хто ж вам можа прынесці красачак, як не паненка?
— Якая паненка і чаму паненка, а не якая-небудзь маладзіца?
— Хто ж іх, панічыку, ведае, хто да вас лепей горнецца: ці паненкі, ці маладзіцы, — усё яшчэ хітрыла бабка. Але ёй самой неўтрыванне было, каб не сказаць, і яна пачала смяяцца. — Паненка, панічыку, сама сюды забягала і палажыла іх вам. Толькі яна, панічыку, прасіла, каб я вам не казала.
— Злаўлю яе калі-небудзь.
— Злавіце, панічок, злавіце! — прамовіла бабка, гатовая нават памагаць свайму панічу злавіць паненку.
— Чаму ты, бабка, не ідзеш на вуліцу песні спяваць?
Бабка паглядзела на настаўніка, ці ён праўду кажа, ці жартуе.
— Няма, панічыку. Адспявала я ўжо сваё.
— А ці шкада табе свае маладосці?
— А што яе, панічыку, шкадаваць? Ці шкадуй, ці не шкадуй — не вернецца назад.
— А ці хацела б ты вярнуць яе?
— Э, панічок! Ніколі я пра гэта і не думаю. Нікому яна не варочаецца.
— Дык трэба, бабка, карыстацца ёю і ўзяць ад яе ўсё, чым яна міла і люба!
— Так, панічок, што цяпер страціш, таго потым не знойдзеш.
Гэта размова зусім не цікавіла бабку, і яна колькі разоў пазяхнула. А ўрэшце сказала:
— Ужо ж, панічок, і позна. Заставайцеся здаровы!
Бабка даволі пасунулася ў кухню на сваю печ, адкуль хутка пачуліся нейкія мармытанні, не то яна сама з сабою размаўляла, не то малілася Богу.
У сяле яшчэ доўга спявалі песні, ды дзесь з двара даносіўся брэх патрывожанага сабакі. Апознены месячык загарэўся залатым пажарам за тым панурым лесам, што стаяў з боку чыгункі, і павольна ўзнімаўся над заспакоенаю зямлёю. Ноч цішэла і глушэла і цяжэй налягала на зямлю. Настаўнік яшчэ доўга сядзеў каля акна, і розныя думкі падымаліся ў яго галаве. Спаць не хацелася, і ён доўга варочаўся, пакуль сон замкнуў вочы. На століку каля ложка ляжаў букецік завяўшых красак.
Вясна ўступала ў сілу. Снегу ўжо зусім не было ў палях. Ажылі балоты. Жаласна застагналі кнігаўкі, цяжка лятаючы над вадою. Высока ў небе звінелі жаваранкі. Абсохшая зямля пачынала іскрыцца зялёным аксамітам кволай пахучай траўкі. То той, то другі з вучняў пакідаў школу.
— Вось што, дзеці, — сказаў раз вучням настаўнік, — сёння па абедзе прыходзьце з рыдлёўкамі. Будзем капаць ямкі, а заўтра ўсе пойдзем у лес, прынясём маладых дрэўцаў і абсадзім нашу школу.
Дзеці адзін перад другім спяшаліся запэўніць настаўніка, што яны прынясуць рыдлёўкі, і з вясёлым дзіцячым гоманам, як пчолкі з вулля, высыпалі з школы на вуліцу, напаўняючы яе звонкімі, шчаслівымі галасамі.
Пасля абеду дзеці весела беглі з рыдлёўкамі ў школу і таксама заяўлялі аб гэтым настаўніку, забягаючы да яго на кватэру. Нават маленечкі Паўлюк Рылка, самы меншы ў школе, горда нёс рыдлёўку, згінаючыся ад яе цяжару.
Настаўнік прыйшоў у школу і павёў дзяцей на двор. Разам з вучнямі размеркавалі месцы для ямак, потым настаўнік назначыў работу вучням, падзяліўшы іх на гурткі, і сам выкапаў першую ямку, каб паказаць дзецям, як гэта трэба рабіць.
— Што гэта вы робіце?
Панна Ядвіся непрыметна падышла да Лабановіча.
Гэты так добра знаёмы яму голас прывёў яго ў нейкае трапятанне. Сэрца застукала мацней.
— Хачу па сабе вам памяць пакінуць.
— А хіба ж вы паміраць збіраецеся? — засмяялася Ядвіся.
— Я памёр ужо, — трагічна прамовіў Лабановіч.
— Дык гэта вас хаваць тут будуць? — жартавала яна. — Можа, пабегчы пасклікаць баб, каб паплакалі па вас?
— А вы хіба не заплачаце па мне?
— Дык вы ж усё роўна чуць не будзеце.
— Ах, выбачайце! — апамятаўся Лабановіч. — Вельмі дзякую вам за букецік і за тыя красачкі, што праз фортку ўляцелі.
Панна Ядвіся прыкінулася вельмі здзіўленаю і як бы нічога не разумела.
— А той самы, што ўчора вы на стол палажылі.
— Ваша бабка — ілгарка, і самі вы — ілгар, — запратэставала Ядвіся. — Больш ніколі да яе не пайду, і ў вашу кухню не ступіць мая нага.
— І ў маю фортку не паляціць ні адна краска?
Панна Ядвіся павярнулася і кінулася бягом у свой двор, потым яна спынілася і пайшла зноў да Лабановіча.
— Слухайце, вы бралі кнігу, што ў вас на стале разгорнутая ляжала?
Источник статьи: http://www.rulit.me/books/u-paleskaj-glushy-read-277295-55.html
Выпісать з любых твораў бяззлучнікавыя сказы 5 штук
Адгадка на загадку — Акуляры
Все правильно только мне кажется,что после слова «дэлегат» запятая не нужна.
4. Камедыя «Хто смяецца апошнім» была напісана ў 1939 годзе, калі чалавека маглі схапіць без усялякага дазнання, проста па даносу. Таму не дзіўна, што большасць людзей знаходзілася ў нейкім запалоханым стане, пад страхам апынуцца ў ГУЛАГу. Якраз да такіх людзей і належыць навуковы супрацоўнік Туляга.
Туляга — адна з асноўных дзеючых асоб п’есы. Увесь знешні выгляд Тулягі цалкам адпавядае яго прозвішчу. Ён нейкі нязграбны, няспрытны, нібы сапраўды туляецца з аднаго месца на другое. Аднойчы, калі Туляга ішоў у інстытут, нейкі чалавек заўважыў яго падобнасць да дзянікінскага палкоўніка. А паколькі Туляга і сапраўды некалі жыў у тым горадзе, назва якога прагучала ў вуснах незнаёмца, то бедалагу гэта насцярожыла і вельмі напужала. Ён расказаў пра гэты выпадак у інстытуце. Пачуўшы пра гэта, Зёлкін — яшчэ адзін супрацоўнік гэтай навуковай установы і ўсім вядомы выдумшчык і пляткар — перайначыў яго расказ так, што выходзіла, быццам Туляга на самой справе дзянікінскі афіцэр і вельмі баіцца цяпер гэтага.
У той час дырэктар інстытута Гарлахвацкі пад пагрозай выдачы «дзянікінца» НКУС прымушае Тулягу напісаць за яго навуковую працу і паставіць пад ёй прозвішча Гарлахвацкага. Такі адкрыты шантаж узнімае хвалю незадаволенасці ў Тулягі, сумленнага навукоўца. Ён і раней адчуваў сваё становішча вучонага-парабка, але не хапала смеласці, каб пазбавіцца ад гэтага.
Апошняй кропляй стала здарэнне з Зіначкай Зёлкінай, калі Гарлахвацкі, баючыся жончынага гневу, выкліканага яго «шашнямі» з Зіначкай, павярнуў усё так, што атрымалася, быццам з Зінай у кабінеце быў не ён, а Туляга. Вынесці такога сораму Туляга не мог, таму тут жа пачаў распрацоўваць план, як адпомсціць ненавіснаму невуку і кар’ерысту. Ён раіцца, дзеліцца сваімі думкамі з супрацоўнікамі інстытута, шукае іх падтрымкі і дапамогі. Гэта дапамагае яму з цягам часу пераадолець страх. Заставалася толькі пераступіць апошнюю прыступку — выкрыць лжэвучонага, які да таго ж яшчэ і дырэктар навуковай установы.
У гэтай цяжкай справе Тулягу дапамаглі Чарнавус, Вера і Левановіч. Яны спакойна яго выслухалі, паспачувалі і паабяцалі падтрымку. Да моманту зачытвання «навуковай працы» Туляга ўжо вызваліўся ад страху і быў рашуча настроены паведаміць усім супрацоўнікам праўду.
Пасля таго, як Гарлахвацкі зачытаў напісаную Тулягам працу, усім стала зразумела, што ўяўляе сабою гэты чалавек як вучоны. У дакладзе сустракаліся такія дэталі, што ўзнікала пытанне, хто на самой справе больш «карысны выкапень» — Гарлахвацкі ці тая жывёліна, пра якую гаварылася ў дакладзе.
Заканчваецца камедыя трыўмфам Тулягі. А Гарлахвацкага забіраюць у НКУС па справе здрадніцтва.
У кантрасце паміж пачаткам і канцом твора і хаваецца сэнс яго назвы. Спачатку смяяўся Гарлахвацкі, паціраючы рукі ад радасці, што, дзякуючы страху Тулягі, зможа ў хуткім часе абараніць дысертацыю і закрыць рот тым, хто падазрае яго ў лжэвучонасці і не давярае яму. У канцы смяецца Туляга, задаволены тым, што хапіла-такі смеласці і рашучасці перамагчы страх і выкрыць ярага кар’ерыста і невука.
Сэнс назвы твора «Хто смяецца апошнім» у тым, што нельга лічыць куранят па вясне, таму што яшчэ не раз выйдзе на паляванне ліса. І, як сцвярджае народная мудрасць, той смяецца добра, хто смяецца апошнім.
Источник статьи: http://otvet.ws/questions/5398116-vypisat-z-lyubyh-tvora-byazzluchnikavyya-skazy-5-shtuk.html
Перевод песни Касi Ясь канюшыну. Песняры
КОСИЛ ВАНЬКА КЛЕВЕР БОЙКО
(перевод белорусской народной песни)
Добрый день, дорогие друзья!
С вами поэт, переводчик, психолог Евгений Александрович Седов.
Представляю вашему вниманию профессиональный художественный перевод белорусской народной песни «Касiў Ясь канюшыну», в то же время это и лучший перевод песни «Касiў Ясь канюшыну» («Косил Ясь конюшину») ансамбля «Песняры».
Косил Ванька клевер бойко
(белорусская народная песня в обработке Владимира Мулявина, перевёл на русский язык психолог Евгений Седов)
Косил Ванька клевер бойко,
Поглядел на девчонку.
А девчонка жито жала
И ответ глазами дала.
— Иль ты Ванька, иль ты нет?
Приглянулся ты мне!
Кинул Ванька косить,
Пошёл мамку просить.
— Люба мамка моя,
А жени ты меня!
— Так бери Владиславку,
Чтоб уселась на всю лавку!
— Владиславку не хочу,
ведь на лавку не вмещу!
— Так бери ты Алёнку,
Работящую девчонку!
Косил Ванька клевер бойко,
Поглядел на девчонку.
Касiў Ясь канюшыну
(белорусская народная песня в обработке Владимира Мулявина)
Из репертуара ВИА «Песняры»
Касiў Ясь канюшыну,
Паглядаў на дзяўчыну.
А дзяўчына жыта жала
Ды на Яся паглядала:
— Цi ты Ясь, цi ты не,
Спадабаўся ты мне.
Кiнуў Яська касіць,
Пачаў мамку прасiць:
— Люба мамка мая,
Ажанi ж ты мяне!
— Дык бяры ж Станiславу,
Ка сядзела на ўсю лаву.
— Станiславу не хачу,
Бо на лаву не ўсажу!
— Дык бяры ж ты Яніну,
Працавiтую дзяўчыну.
Касiў Ясь канюшыну,
Паглядаў на дзяўчыну.
Свои переводы белорусских песен посвящаю любимой жене Виктории, которая родом из Белоруссии.
Источник статьи: http://stihi.ru/2020/11/18/5347