пословицы на татарском языке с переводом
материал на тему
Татарча мәкаль һәм әйтемнәр дәресләрдә еш кулланыла. Укучыларга тәрҗемә вакытында кыенлыклар тумасын өчен, төрле темаларга караган мәкаль һәм әйтемнәрнең русча вариантын да тәкъдим итәм.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
| poslovitsy_s_perevodom_na_raznye_temy_o_mudrosti.docx | 15.35 КБ |
Предварительный просмотр:
Сакал агармый акыл керми.
Пока борода не поседеет ум не придет.
Татар акылы төштән соң.
Мудрость приобретают после середины жизни. (буквально — После обеда в мудрости)
Олы кеше — солы төше.
Мудрый человек – сильный как овес.
Яше күп тә, акылы юк. Много лет – ума нет.
(Летами ушел, а умом не дошел)
Әҗәлдән дару юк.
От смерти лекарства нет.
Бака бакылдап, телчән такылдап туймас.
Лягушка не устает квакать, а болтун не устанет болтать.
Теленә салынган.
Эшендә абынган.
Кто много разговаривает, тот дело не сделает.
***
Тел бистәсе, куян хастасы.
От длинных разговоров и заяц заболеет.
Дөреслек утта да янмый, суда да батмый.
Правда в огне не горит и в воде не тонет.
Бала күздән, адәм сүздән зыянлый.
Ребенка можно сглазить, а человека оболгать.
О счастье
бәхетне юлдан эзләмә, белемнән эзлә.
Дорога к счастью достигается через поиск знаний.
Матурлык туйда кирәк, акыл көн дә кирәк.
Красота пригодится на свадьбе, а ум каждый день.
Матурга да акыл артык булмас.
Даже красавице ум не помеха.
Ике куян койрыгын берьюлы тотам димә.
За двумя зайцами погонишься, ни одного не поймаешь.
Йомырка тавыкны өйрәтми.
Яйца курицу не учат.
Йөзне дә ак иткән – уку, сүзне дә ак иткән — уку.
Век живи — век учись.
Бер шырпыдан ут булмый.
Огонь от одной спички не разгорится. (Один в поле не воин)
Ал атыңны, сыер килә!
Шире грязь, навоз едет!
Коры кашык авызны ерта.
Сухая ложка рот дерёт.
Бер кеше бөтен кеше өчен, бөтен кеше бер кеше өчен.
Все хорошо, что хорошо кончается.
Тимерне кызуында сук.
Куй железо, пока горячо.
Хата кешене өйрәтә.
На ошибках учатся .
Кемнең үз чәче юк, шул сеңлесең чәче белән мактана.
У кого нет волос, хвастается волосами своей сестры. (Когда хвастается чем-то, чего на самом деле у него нет)
Татарның улы бер яшендә йөри, ике яшендә үрмәли.
Сын татарина ходит в один год и ползает в два года. (Когда все идет наоборот. — Запрягать телегу впереди лошади.)
ни чәчсәң, шуны урырсың.
Что посеешь, то пожнешь.
Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар.
Будешь злым — повесят, будешь мягким – раздавят.
Ана сөте белән кермәсә, тана сөте белән кермәс.
Если не вошло с молоком матери, то с молоком коровы уже не войдет.
үткән эш кире кайтмый.
То, что было — не вернешь.
Алмазны алмаз белән кисәләр.
И кусок алмаза – алмаз.
***
Алмазны балчык арасына ташласаң да, алмаз булыр.
Алмаз остается алмазом, даже если бросить его в грязь.
Күк тимер кайрау белән алмаз булмас.
Небо точит железо, не алмаз.
Алтын — таш, алабута — аш.
Золото – камень, лебеда – суп.
***
Аракы — шайтан сидеге.
Водка – жидкий черт.
***
Бер картлыкта — бер яшьлектә.
Один старик – в молодости один был.
***
Бер кичкә — кер мичкә.
Один вечер – одна бочка белья.
***
Йомшак агачны корт баса.
Мягкое дерево пчелы делают . (Капля камень точит)
Азыклы ат арымас.
Сытая лошадь не устанет.
Балык башыннан чери.
Рыба гниет с головы.
Гаеп мулла кызында да була
Грехи даже у дочери муллы бывают.
Дусның искесе, хатынның яңасы яхшы.
Из друзей лучше старый друг, а жена молодая (новая).
Дүрт аяклы ат та абына.
Даже четвероногая лошадь спотыкается.
***
Егетлек кадерен карт белер.
Цену молодости знает старик.
Еракка яшерсәң, якыннан алырсың.
Дальше спрячешь, ближе возьмешь.
Җантартмаса, кан тарта.
Если душа не тянет, то кровь тянет.
Запас эчне тишми.
Запасы живот не распорют.
Икәү белгәнне ил белә.
Что знают двое – знает вся страна.
Кунак ашы — кара-каршы.
Накормили в гостях – в ответ и ты накорми.
Куркысан — эшлэмэ,эшлэсэн — куркма.
Если боишься – не делай, а если сделал – не бойся.
Күз күрә берне, күңел — меңне.
Глаза видят одно, душа – тысячу. (В смысле проницательный, внимательный человек)
Күз курка — кул йолка.
Глаза боятся – руки делают. (Если переводить буквально, то руки ДЕРГАЮТ)
Ни чәчсәң, шуныурырсың.
Что посеешь, то и пожнешь.
Сыер дуласа аттан яман.
Бешеная корова хуже лошади.
Тавык төшенә тары керә, ашамаса — тагы керә.
Курице снится пшено, если не поест, еще приснится.
Тамчы тама-тама таш тишә.
Капля камень постепенно точит.
Тимерне кызуында сук.
Куй железо, пока горячо.
Уеннан уймак чыга.
Играя можно навредить.
Үзе егылган еламас.
Кто сам упал, тот не заплачет.
Халык әйтсә хак әйтер.
Народ всегда говорит правду.
Һәркемнең кулы үзенә таба кәкре.
У каждого руки в свою сторону гнутся (Смысл: каждый норовит себе взять)
Чакырган җиргә бар, куган җирдән кит.
Куда приглашают – иди, откуда прогоняют – уходи.
Эт өрер — бүре йөрер.
Собака лает – волк ходит.
***
Яшең җитмеш — эшең бетмеш.
Жизни не хватит, а работа не закончится.
***
Сәләтсез сәнәк сындырыр, көчсез көрәк сындырыр.
Не умеющий человек вилы сломает, а слабый человек лопату.
Дүрт аяклы ат та абына.
Даже четвероногая лошадь спотыкается.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Материал предназначен для учащихся как сопроводительное пособие к серии уроков по переводу пословиц с английского языка на русский и представляет собой упражнения в переводе пословиц.
Тел-күңелнең көзгесе. Язык – зеркало души.
Белемдә көч.Сила в знаниях.
туган ана бер, туган Ватан бер. Родная мать одна, и Родина одна.
Кем эшләми — шул ашамый. Кто не работает — тот не ест.
Дуслык, бердәмлек турында.Дружба – в единстве.
Әнкәм йорты алтын бишек. Мать — золотая колыбель.
Источник статьи: http://nsportal.ru/shkola/rodnoy-yazyk-i-literatura/library/2018/01/10/poslovitsy-na-tatarskom-yazyke-s-perevodom
Напишите пожалуйста 10 пословиц на татарском языке о труде.
Авыру бер үләр, иренчәк көн дә үләр.
Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли.
Булган кешенең көрәге утын кисә.
Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр.
Дөньяда иң кызганыч — эшкә ялкау кеше.
Иренгән ике эшләгән, һаман эше пешмәгән.
Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр.
Иренчәк «иртәгә эшлим» дияр.
Иренчәк кеше — утырып та арый.
Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер.
Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк.
Пышлыккан — мич башында кыш чыккан.
Сигез көн гомергә тугыз көн тырышлык кирәк.
Сәләтсез сәнәк сындырыр, көчсез көрәк сындырыр.
Тырышкан ил узар, тырышмаган тузар.
Тырышкан табар, ташка кадак кагар.
Тырышканның даны чыга, иренгәннең җаны чыга.
Тырышлык — зурлык, ялкаулык — хурлык.
Тырышлыкның иң зур дошманы — ялкаулык.
Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар.
Уңган кеше баскан җирендә ут чыгара.
Уңган кеше кулына туфрак учласа алтын итәр.
Уңмаганның эте кырын карап йөгерер.
Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра.
Һәр авыруга дәва бар, ялкаулыкка дәва юк.
Эшкә тырышмаган эш башына менәргә тырышыр.
Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар.
Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер.
Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр.
Ялкау бер эш эшли белә — чалкан ятып мышный белә.
Ялкау кеше — ярты кеше, уңган кеше — алтын кеше.
Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер.
Ялкау утырып йоклый, ятып эшли.
Ялкау яткан җирдән әвен сугар.
Ялкауга кояш та вакытында чыкмый.
Ялкауга көн дә бәйрәм.
Ялкауга эш кушсаң, ул сиңа акыл өйрәтер.
Ялкауга яңгыр иң беренче төшә.
Ялкауның җиренә бодай чәчсәң, билчән үсә.
Ярлылык тырыш кешенең тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә алмас.
Калган эшеңә кар явар.
Кем эшләми, шул ашамый.
Кошның матурлыгы төсе белән, кешенең матурлыгы эше белән.
Күмәк эш үрчемле булыр.
Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта.
Мич башында ятып икмәк булмас.
Плансыз эш — тозсыз аш.
Сүз күп җирдә эш аз була.
Тик торганга шайтан таягын тоттырган.
Тирләп эшләсәң, аш тәмле була.
Үткән эш кире кайтмый.
Хезмәт төбе — хәзинә.
Хезмәте каты — җимеше татлы.
Эч пошуның дәвасы — эш.
Эш батыры — ил батыры.
Эш башына юньсез кеше килсә, эш кирегә китәр.
Эш бүре түгел — тешләмәс.
Эш кешене төзәтә, ялкаулык — боза.
Эш сөйгәнне ил сөйгән.
Эше юк әтәч булып кычкырыр.
Эшең калса иртәгә, чуан чыгар җилкәңә.
Эшле кешегә иң зур җәза — тик тору.
Эшле килер — эш арттырыр, эшсез килер — эш калдырыр.
Эшлегә көн җитми, эшсезгә көн үтми.
Эшлисе килмәгәннең эче авыртыр.
Эшләгән туңмас, эшләмәгән
Язгы көн ел туйдыра
Весенний день год кормит
Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас
Кому не повезло утром, не повезёт и вечером, кому не повезло вечером — не повезёт никогда
Ана сөте белән кермәсә, тана сөте белән кермәс
Если не вошло с молоком матери, то с молоком коровы уже не войдет
Калган эшкә кар ява
Отложенное дело засыпает снегом
Иске яңаны саклый
Старое новое бережет
Карга күзен карга чукымый
Ворон ворону глаз не выклюет
Татарга тылмач кирәкми
Татарину переводчик не нужен
Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар
Будешь злым — повесят, будешь мягким — раздавят
Матурга да акыл артык булмас
Даже красавице ум не помеха
Сакал агармый акыл керми
Пока борода не поседеет ум не придет
Авыру бер үләр, иренчәк көн дә үләр.
Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли.
Булган кешенең көрәге утын кисә.
Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр.
Дөньяда иң кызганыч — эшкә ялкау кеше.
Иренгән ике эшләгән, һаман эше пешмәгән.
Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр.
Иренчәк «иртәгә эшлим» дияр.
Иренчәк кеше — утырып та арый. Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас
Язгы көн ел туйдыра
Весенний день год кормит
Ана сөте белән кермәсә, тана сөте белән кермәс
Если не вошло с молоком матери, то с молоком коровы уже не войдет
Калган эшкә кар ява
Отложенное дело засыпает снегом
Иске яңаны саклый
Старое новое бережет
Карга күзен карга чукымый
Ворон ворону глаз не выклюет
Татарга тылмач кирәкми
Татарину переводчик не нужен
Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар
Будешь злым — повесят, будешь мягким — раздавят
Матурга да акыл артык булмас
Даже красавице ум не помеха
Сакал агармый акыл керми
Пока борода не поседеет ум не придет
Татар — таш ватар ( Татарин и камень разобьет )
Татар — ташка кадак кагар ( Татарин и в камень гвоздь вобьет )
Фикер фикер генә булып калмасын, аны тормышка да ашыра белергә кирәк.
*Мысль останется лишь мыслью, ее надо уметь претворять в жизнь.
Гомер узган, кyлмәк тузган.
*Жизнь проходит, платье изнашивается.
Яхшы ир хатынын хурламый.
*Хороший муж жену не хает.
Ачык ишек, ачык йоз.
*Открытые двери, ясное лицо.
Ой хужасыз тормый.
*Дом без хозяина не стоит.
Бирученен йозенэ карамыйлар.
*Дающему в лицо не смотрят.
Адашканнан юлны сорамыйлар.
*У заблудшего дороги не спрашивают.
Чебешне коз конне саныйлар.
*Цыплят по осени считают .
Тычканга — yлем, мэчегэ – колке.
*Кошке игрушки, а мышке слезки.
Ялгыз агачка кошта утырмый.
*На одинокую березу и птица не сядет.
Кояш та тапсыз булмый.
*Даже солнце не бывает без пятен.
Чит илне макта, yз илен дэ яшэ.
*Чужбину хвали, на родине живи.
Агач — жимше белән, кеше эше белән.
*Дерево славится плодами, а человек – делами.
Авыру бер үләр, иренчәк көн дә үләр.
Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли.
Булган кешенең көрәге утын кисә.
Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр.
Дөньяда иң кызганыч — эшкә ялкау кеше.
Иренгән ике эшләгән, һаман эше пешмәгән.
Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр.
Иренчәк «иртәгә эшлим» дияр.
Иренчәк кеше — утырып та арый. Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас
Авыру бер үләр, иренчәк көн дә үләр.
Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли.
Булган кешенең көрәге утын кисә.
Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр.
Дөньяда иң кызганыч — эшкә ялкау кеше.
Иренгән ике эшләгән, һаман эше пешмәгән.
Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр.
Иренчәк «иртәгә эшлим» дияр.
Иренчәк кеше — утырып та арый.
Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер.
Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк.
Пышлыккан — мич башында кыш чыккан.
Сигез көн гомергә тугыз көн тырышлык кирәк.
Сәләтсез сәнәк сындырыр, көчсез көрәк сындырыр.
Тырышкан ил узар, тырышмаган тузар.
Тырышкан табар, ташка кадак кагар.
Тырышканның даны чыга, иренгәннең җаны чыга.
Тырышлык — зурлык, ялкаулык — хурлык.
Тырышлыкның иң зур дошманы — ялкаулык.
Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар.
Уңган кеше баскан җирендә ут чыгара.
Уңган кеше кулына туфрак учласа алтын итәр.
Уңмаганның эте кырын карап йөгерер.
Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра.
Һәр авыруга дәва бар, ялкаулыкка дәва юк.
Эшкә тырышмаган эш башына менәргә тырышыр.
Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар.
Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер.
Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр.
Ялкау бер эш эшли белә — чалкан ятып мышный белә.
Ялкау кеше — ярты кеше, уңган кеше — алтын кеше.
Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер.
Ялкау утырып йоклый, ятып эшли.
Ялкау яткан җирдән әвен сугар.
Ялкауга кояш та вакытында чыкмый.
Ялкауга көн дә бәйрәм.
Ялкауга эш кушсаң, ул сиңа акыл өйрәтер.
Ялкауга яңгыр иң беренче төшә.
Ялкауның җиренә бодай чәчсәң, билчән үсә.
Ярлылык тырыш кешенең тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә алмас.
Калган эшеңә кар явар.
Кем эшләми, шул ашамый.
Кошның матурлыгы төсе белән, кешенең матурлыгы эше белән.
Күмәк эш үрчемле булыр.
Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта.
Мич башында ятып икмәк булмас.
Плансыз эш — тозсыз аш.
Сүз күп җирдә эш аз була.
Тик торганга шайтан таягын тоттырган.
Тирләп эшләсәң, аш тәмле була.
Үткән эш кире кайтмый.
Хезмәт төбе — хәзинә.
Хезмәте каты — җимеше татлы.
Эч пошуның дәвасы — эш.
Эш батыры — ил батыры.
Эш башына юньсез кеше килсә, эш кирегә китәр.
Эш бүре түгел — тешләмәс.
Эш кешене төзәтә, ялкаулык — боза.
Эш сөйгәнне ил сөйгән.
Эше юк әтәч булып кычкырыр.
Эшең калса иртәгә, чуан чыгар җилкәңә.
Эшле кешегә иң зур җәза — тик тору.
Эшле килер — эш арттырыр, эшсез килер — эш калдырыр.
Источник статьи: http://otvet.mail.ru/question/64180402